از شیخى‏گرى تا بابى‏گرى

اشاره: پیروان فرقه‏ی شیخیّه، پس از مرگ شیخ احمد احسایی، پیرامون سیّد کاظم رشتی گرد آمدند. با مرگ سیّد کاظم رشتی، بر سر جانشینی او، اختلاف شد و این فرقه به گروه‏هایی مانند کریمخانیه، باقریه،… تقسیم شد.

نوشتار حاضر، انشعاب این گروه‏ها و پیدایش فرقه‏ی بابیّه از این میان را بررسی می‏کند و به زوایایی از زندگی علی محمد باب می‏پردازد.

یادآوری‏

مطالبی در شناسه‏ی فرقه‏ی شیخیه – از شیخ احمد احسایی به عنوان رهبر و مؤسّس، و شاگرد و جانشینش سید کاظم رشتی – در دو قسمت از مقاله‏ی ((شیخیه، بستر پیدایش بابیّت و بهائیّت)) آمده بود. تعریف فرقه‏ی شیخیه، شرح حال، اعتقادات و افکار شیخ احمد احسایی، موضع‏گیری عالمان و فقیهان در برابر انحرافات عقیدتی وی و نیز شخصیّت ابهام‏آمیز سیّد کاظم رشتی و مسأله‏ی بدعت رکن رابع را ملاحظه کردیم. وعده داده بودیم که به انشعابات فرقه‏ی شیخیه و سپس ادّعاهای دروغین میرزا علی محمد شیرازی ملقّب به ((باب)) – یکی از مدّعیان جانشینی سید کاظم رشتی – پرداخته شود که اینک، این موضوعات را پی می‏گیریم.

فرقه‏های شیخیه‏

گرچه پس از در گذشت شیخ احمد احسایی، پیروان او گرد سیّد کاظم رشتی حلقه زدند و جانشینی وی را پذیرفتند، ولی پس از وفات سیّد کاظم، بر سر جانشینی وی اختلافات چندی میان پیروان او به وجود آمد. اینک، با معرّفی مهم‏ترین مدّعیان جانشینی او، به انشعابات فرقه‏ی شیخیّه، اشاره می‏کنیم. در ضمن این بحث، به بعضی از فرقه‏های معروف یا منسوب به شیخیّه – که از انحرافات عقیدتی، تبرّی